آیوتا (IOTA) نوعی ارز دیجیتال متن باز است که از فناوری “دفتر کل توزیع شده” بهره می برد و متمرکز بر ارائه ارتباطات امن و پرداخت در دنیای اینترنت است. در مقایسه با ارزهای مبتنی بر فناوری Blockchain؛ مقیاس پذیری، غیر متمرکز بودن و کارمزد پایین از ویژگی های این ارز دیجیتال است. در حال حاضر بر اساس حجم معاملات بازار، آیوتا با ۷٫۹۱ میلیارد دلار در جایگاه یازدهم در بین ارزهای دیجیتال قرار دارد.

آیوتا از تکنولوژی گراف جهت‌دار غیرمدور (DAG) به جای فناوری سنتی بلاک چین استفاده می کند. معاملات IOTA صرف نظر از ارزش تراکنش‌ها، رایگان هستند. همچنین زمان تأیید تراکنشها بسیار سریع است. تعداد تراکنش هایی که سیستم می‌تواند به‌طور همزمان انجام دهد، نامحدود است و سیستم توانایی مقیاس پذیری دارد.

تاریخچه پیدایش آیوتا (IOTA)

سال ۲۰۱۵ : IOTA توسط David Sønstebø ,Sergey Ivancheglo ,Dominik Schiener ,Dr. Serguei Popov تاسیس شد. عرضه ثابت ۲،۷۷۹،۵۳۰،۲۸۳،۲۷۷،۷۶۱ آیوتا ایجاد شد. از آنجا که هیچ فرآیند استخراجی وجود ندارد، Iota بیشتری نیز ایجاد نخواهد شد. چند ماه بعد، IOTA اجرای نسخه آزمایشی بتا را آغاز کرد.
سال ۲۰۱۶ : در حالی که آزمایش نسخه بتا همچنان ادامه داشت، تجارت آیوتا در ۱۱ ماه پیش رو بین کاربران آغاز شد.
سال ۲۰۱۷ : Outlier Ventures، یک شرکت سرمایه گذاری، به ۷ روش در IOTA سرمایه گذاری نمود که اولین سرمایه گذاری مستقیم آنها روی تکنولوژی “دفتر کل توزیع شده” محسوب می شود. SatoshiPay اعلام کرد که از IOTA می توان به عنوان جایگزینی برای بیت کوین (به علت کارمزد بالای معاملات آن) استفاده کرد.

طراحی شبکه پرداخت آیوتا (IOTA) به چه صورت است؟

• معاملات (Transactions) :

کاربر IOTA برای ارسال یک تراکنش، باید دو تراکنش دیگر را نیز به صورت تصادفی تأیید کند. یک معامله ارسال شده در شبکه باید سطح کافی تأیید را جمع آوری کند (یعنی باید توسط سایر کاربران جهت انجام تأیید شود). آیوتا با یک admin به نام Coordinator (هماهنگ کننده) کار می کند که همه معاملات را در بازه های خاصی تأیید می کند. بدون وجود این هماهنگ کننده، IOTA-DAG در مراحل اولیه خود به اندازه کافی امن نیست. هنگامی که شبکه به اندازه کافی از جهت مقیاس بزرگ شود، هماهنگ کننده آن حذف خواهد شد.

• پیچیدگی (The Tangle) :

آیوتا به جای استفاده از فناوری بلاک چین، با استفاده از یک گراف خطی (DAG) هدایت می شود. IOTA-DAG تعمیم یافته پروتکل زنجیره بلوکی (blockchain یک مورد خاص از DAG) است.

در پیچیدگی آیوتا (IOTA-Tangle) ؛هر کدام از مربع های شکل بالا نشان دهنده معامله ای است که ارسال می شود. برای هر تراکنش جدید، دو تراکنش تصادفی و تایید نشده در حوزه ی اعتبار سنجی تایید می شوند. هر اعتبار سنجی (n) احتمال یک تراکنش واقعی را تا آستانه (c) افزایش می دهد. در این شکل، مربع های قرمز معاملات را هنگامی که n> 0 باشد نشان می دهند. جعبه های خاکستری نشان دهنده زمانی است که n = 0. جعبه های سبز نیز نشان دهنده معاملاتی است که تعداد کافی تاییدیه را تایید کرده اند.(n ≥ c)

• رمزنگاری (Cryptography) :

IOTA به جای رمزنگاری منحنی بیضوی (ECC) از امضای رمزنگاری مبتنی بر Hash استفاده می کند. امضاهای مبتنی بر هش بسیار سریعتر از ECC هستند.

IOTA از یک تابع هش به نام Curl که خود طراحی کرده، استفاده می کند. در ژوئیه ۲۰۱۷، محققان یک آسیب پذیری بحرانی را کشف کردند که به آنها اجازه می داد جعل امضاء کنند. به طور کلی محققان از رمزنگاری توسعه یافته خود انتقاد کردند. در ۷ اوت، توسعه دهندگان تابع هش را با یک نسخه SHA-3 به نام Kerl جایگزین کردند که با عملیات سه جانبه (به جای باینری) کار می کند و به طور موثّری آسیب پذیری را حل کرده است.

• کانال های فلش (Flash Channels) :

کانال های فلش از سرویس های جدید آیوتا هستند. با ایده گرفتن از سیستم هایی مانند شبکه لایتنینگ (Lightning Network) و Raiden، کانال های فلش برای انجام معاملات خصوصی و خارج از شبکه طراحی شده اند. آنها شرایط را برای گروه های مورد اعتماد فراهم می کنند تا معاملات آیوتا را خارج از Tangle انجام دهند.

اگر می خواهید مقدار زیادی iota معامله کنید، باید منتظر بمانید تا هر تراکنش توسط Tangle پردازش شود. با استفاده از کانال های فلش، هر کدام از گروه های مختلف به مفدار برابر Iota را در یک حساب چند امضایی قرار می دهند. پس از آن، این گروه ها بطور مستقل و خارج از Tangle می توانند به معامله بپردازند. برای انجام تراکنش ها، آنها به سادگی موافقت می کنند تا پول را از حساب خارج کنند. به این ترتیب، گروه های مستقل می توانند حجم زیادی از معاملات را با به حداقل رساندن تعامل مستقیم با Tangle، پردازش کنند.

تأسیس بنیاد آیوتا (IOTA)

در اواخر سال ۲۰۱۷، بنیاد IOTA در آلمان به عنوان یک شرکت غیر انتفاعی ثبت شد که وظیفه آن هماهنگی و تأمین مالی اکوسیستم IOTA است. این بنیاد جهت ایجاد اکوسیستم های پایدار در IOTA به منظور تسریع در توسعه و پذیرش در تجارت به عنوان یک فناوری متن باز، اختصاص داده شده است. جهت ایجاد و توسعه این بنیاد، ۵ درصد از کل عرضه ثابت آیوتا اختصاص داده شده است.

این تشکیلات به یک هیئت مدیره، هیئت نظارت و هیئت مشورتی تقسیم می شود. در زیرمجموعه آنها، بنیاد به گروه های کاری تقسیم می شود که تمرکز آنها بر ترویج و فعال سازی استفاده از IOTA در بخش های انرژی، سلامت الکترونیک، شهرهای هوشمند و زیرساخت شهری، فناوری مالی و … است.

تیم توسعه دهنده آیوتا در تلاش است تا بر روی توسعه قریب الوقوع تعداد زیادی از دستگاه های هوشمند که در ۱۰ سال آینده وارد بازار می شوند، سرمایه گذاری کند. برخی برآوردها نشان می دهد میزان این دستگاه ها به تعداد ۵۰ میلیارد خواهد رسید که با وجود عرضه گجت هایی همچون ساعت و لوازم منزل هوشمند، دور از دسترس نیست.